6. İyileştirici Tedbirler Alınması

Şirket, insan haklarına yönelik veya çevresel bir yükümlülüğün ihlalinin kendi faaliyet alanından veya doğrudan tedarikçiden kaynaklandığını veya hâlihazırda mevcut olmamakla beraber bu ihlalin yakın olduğunu tespit ederse, bu ihlali önlemek, sona erdirmek veya mevcut ihlalin etkisini en aza indirmek için derhal uygun olan iyileştirici tedbirleri almak zorundadır.

Alınacak olan makul ve uygun iyileştirici tedbir, ihlalin sona ermesini sağlayacak nitelikte olmalıdır. Şirketin yurt dışındaki kendi faaliyet alanında ve Kanun m. 2/6 c. 3 uyarınca kendi faaliyet alanında aldığı iyileştirici tedbir, kural olarak ihlalin sona ermesini sağlayacak nitelikte olmalıdır.

Riskin doğması veya yakın bir doğma tehlikesinin bulunması halinde derhal önleyici tedbir mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Bu önleyici tedbirlerin neler olacağı konusunda şirketler, menfaat (baskı) gruplarıyla bir arada çalışmalıdırlar. Özellikle Direktif, şirketleri çevre, iklim ve insan hakları konusunda ilgili NGO’larla çalışmaya zorlamaktadır.

Konsept somut bir zaman planlaması içermelidir. Konseptin oluşturulması ve uygulanmasında özellikle aşağıdaki önlemler dikkate alınmalıdır:

1. İhlale neden olan şirket ile ihlalin sonlandırılması veya en aza indirgenmesine yönelik bir planın ortaklaşa geliştirilmesi ve uygulanması,
2. İhlale sebebiyet vereni etkileme olasılığını artırmak için sektörel girişimler ve standartlar çerçevesinde diğer şirketlerle birleşme,
3. Riski en aza indirme çalışmaları sırasında iş ilişkisinin geçici olarak askıya alınması.

Görüldüğü gibi, riskin ortaya çıkması halinde veya risk tehlikesinin doğması halinde iş ilişkisinin derhal sona erdirilmesi zorunluluğu yoktur. Öncelikle ihlalin sonlandırılması ve etkilerini ortadan kaldırıcı ve giderici tedbirlerin alınması kuraldır.

Bir iş ilişkisinin sona erdirilmesi zorunluluğu yalnızca şu durumlarda gereklidir:

1. Korunan bir hukuki konumun veya çevresel bir yükümlülüğün ihlali çok ciddi boyutlardaysa,
2. Konseptte belirlenen süre geçtikten sonra konseptte geliştirilen tedbirlerin uygulanması çözüm getirmemişse,
3. Şirket için daha hafif başkaca yaptırım araçları mevcut değilse ve alınan önlemlerin ihlalin etkisini gidereceği konusunda umut yoksa.

İyileştirici tedbirlerin etkinliği yılda bir kez ve belirli bir durumla ilgili olarak, şirketin kendi faaliyet alanında veya doğrudan tedarikçisinde, örneğin yeni ürünlere, projelere veya yeni bir iş alanına girilmesi nedeniyle, önemli ölçüde değişen veya yaygınlaşan bir risk durumunun hesaba katılması gerektiğinde kontrol edilmelidir. Madde 8 fıkra 1 uyarınca bilgilerin işlenmesinden elde edilen bulgular dikkate alınmalıdır. Tedbirler gerektiğinde derhal güncellenmelidir.